SAMOREALIZACJA w Piramidzie Maslowa, obrazującej hierarchię potrzeb człowieka, plasuje się jako potrzeba wyższego rzędu. Według niego, człowiek jest w stanie o nią zadbać mocniej dopiero wówczas, gdy zaspokojone ma swoje potrzeby elementarne.
Zgodnie z klasyfikacją Maslowa, potrzebami elementarnymi dla człowieka są:
- POTRZEBY FIZJOLOGICZNE, czyli pożywienia, snu, odpoczynku, okrycia czy prokreacji;
- POTRZEBY BEZPIECZEŃSTWA, obejmujące takie czynniki jak: czynniki fizyczne, ekonomiczne i zdrowotne, a także dobre samopoczucie;
- POTRZEBY PRZYNALEŻNOŚCI ( choć te są przez niektórych klasyfikowane jako potrzeby wyższego rzędu), czyli akceptacji i poczucia bycia częścią rodziny, grupy rówieśniczej, wspólnoty wyznaniowej czy innej…
POTRZEBA SAMOREALIZACJI, podobnie jak POTRZEBA UZNANIA postrzegane są przez Maslowa i wielu innych psychologów i socjologów, jako te, o których realizację zabiegamy dopiero wtedy, gdy zaspokojone mamy potrzeby podstawowe. Dopiero wówczas, silniej zależy nam na docenieniu i szacunku innych, ale też i na szacunku dla samego siebie.
Oczywiście, kolejność i siła koncentracji na zaspokajaniu konkretnych potrzeb u różnych ludzi, może być inna.
Zauważa się jednak, że w momencie, gdy przechodzimy tzw. PRZEŁOM POŁOWY ŻYCIA, przypadający na wiek między 35-50 lat, zaczynamy bardziej pochylać się nad sobą. Nasza większa świadomość, bogatsze doświadczenia i wyższe kompetencje życiowe skłaniają nas do tego, by przyjrzeć się NASZYM WARTOŚCIOM, OCZEKIWANIOM I CELOM.
Zaczynamy wówczas analizować:
Czy te cele, które do tej pory realizowaliśmy, były naszymi celami?
Ile, w tym co robię jest realizacji, moich oczekiwań, a ile otoczenia – rodziców, dzieci, nauczycieli, szefów, przyjaciół…?
Czy w ogóle wiem, jakie mam cele w życiu? Czy umiem je budować i skutecznie realizować?
W jakim stopniu dbam o SAMOREALIZACJĘ , wzrost własnej osoby, rozwijanie swoich talentów, zdolności, zainteresowań, o rozwój duchowy i SAMODOSKONALENIE SIĘ? Czy kolekcjonuję nowe doświadczenia i wyznaczam sobie nowe, ambitniejsze cele?
ZASPOKOJENIE POTRZEBY SAMOREALIZACJI JEST DLA CZŁOWIEKA NIEZWYKLE WAŻNE!
Wpływa na poczucie sensu i satysfakcji z życia.
Warunkuje adekwatne poczucie wartości, niezależności i samodzielności.
Wpływa na postrzeganie rzeczywistości, na jej akceptację i możliwość jej kreowania.
Kształtuje nasze poczucie sprawstwa, wiary w siebie i optymizmu.
Daje przestrzeń na asertywne wyrażanie swoich myśli, poglądów i oczekiwań.
JAK OSIĄGNĄĆ SAMOREALIZACJĘ? CO JĄ WSPIERA?
SAMOREALIZACJA to proces, rozwijania swojego potencjału w różnych dziedzinach życia : na poziomie osobistym, zawodowym, emocjonalnym, społecznym czy duchowym.
Prawdziwe jest stwierdzenie Maslowa, że aby myśleć o własnym rozwoju duchowym, intelektualnym powinniśmy w pierwszej kolejności zadbać o zaspokojenie potrzeb niższego rzędu. Dlatego ważne jest, abyśmy:
- Dbali o nasz szeroko pojęty DOBROSTAN, czyli subiektywne poczucie zadowolenia z fizycznego, psychicznego i społecznego stanu swojego życia.
- Rozwijali nasze uświadomione TALENTY i odkrywali te nieuświadomione. Znali swoje predyspozycje i starali się je wykorzystywać.
- Abyśmy unikali skupiania się na NADRABIANIU NASZYCH DEFICYTÓW, bo to prowadzi do wielu rozczarowań i braku zadowolenia z siebie.
- Pamiętali o tym, że tylko w tym, co lubimy robić, możemy osiągnąć mistrzostwo i doznać uczucia „uskrzydlenia”.
Ważne jest też, aby: - Umieć wyznaczać świadome, cele i skutecznie je realizować.
- Otworzyć się na zmianę, która niejednokrotnie wymaga porzucenia naszej strefy komfortu, dając w zamian szansę na prawdziwy rozwój.
- Uwzględniać w naszych działaniach SPONSORÓW, czyli poręczycieli dla naszego duchowego rozwoju.
CO TO ZNACZY, ŻE NASZ CEL ZOSTAŁ DOBRZE ZBUDOWANY?
Aby cel wyszedł ze sfery naszych marzeń i był przez nas realizowany powinien mieć również PLAN REALIZACJI, zwizualizowaną drogę dojścia do etapu OSIĄGNIĘCIA.
Gdy rodzi się w naszej głowie cel, musi też zrodzić się motywacja do jego realizacji. Motywacja wewnętrzna, bo ta najmocniej nas determinuje do działania.
Jedną ze skuteczniejszych metod budowania celu jest metoda WOOP Gabriel Oettingen – niemieckiej psycholożki, ekspertki w dziedzinie motywacji. Jej nazwa pochodzi od:
W (wish) – cel, życzenie
O (outcome) – wynik
O (obstacle) – przeszkoda
P (plan) – plan
Autorka tej metody zwraca uwagę na konieczność przyjrzenia się potencjalnym przeszkodom, które są w nas, i które mogą ograniczać nas w drodze do realizacji celu. Namawia do ich zestawienia z naszymi wspierającymi przekonaniami, myślami typu „uda mi się”, „osiągnę to”, „kto jak nie ja”…
Oettingen dowodzi, że przeszkody, które najbardziej utrudniają nam spełnienie naszych pragnień, mogą bardzo pomóc w ich zaspokojeniu. Przyjrzenie się im, pozwoli nam ruszyć z miejsca.
Na czym polega METODA WOOP?
PO PIERWSZE – nazwij cel i wyobraź sobie najlepszy możliwy rezultat. Stwórz w swojej głowie realny obraz tego, jak chcesz żeby było, tego co chcesz żeby się wydarzyło, co będziesz wtedy czuła/czuł, co będziesz myślała/-ał o sobie, jak to wpłynie na twoje otoczenie, co ci to da, że osiągniesz ten cel…
NASTĘPNIE - zastanów się, jakie mogą pojawić się przeszkody wewnętrzne. Co jest w tobie, co mogłoby ciebie hamować, przeszkadzać ci w realizacji celu ( przekonania, nawyki, sposoby reagowania).
Wypisz te przeszkody, a następnie zastanów się, jak możesz sobie z nimi poradzić, jak możesz je pokonać, utwórz schemat:
JEŚLI…TO…
Dopiero wtedy przejdź do budowy planu działania.
Umiejętność wyznaczania celów, weryfikowania swoich predyspozycji i oceniania możliwości wsparcia innych osób są kluczowymi elementami wspierającym nasz SAMOROZWÓJ. Buduje nasze POCZUCIE SPRAWSTWA, NASZĄ WIARĘ W SIEBIE I NASZ OPTYMIZM. A to warunkuje naszą SATYSFAKCJĘ Z ŻYCIA.
